عامل سرطان پوست چیست و چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند؟
سرطان پوست، یکی از رایج‌ترین انواع سرطان است. اما درعین‌حال، درمان‌پذیرترین نوع سرطان در مراحل اولیه است.
ملانوما، نوع نادر و بسیار وخیم سرطان پوست است که در ملانوسیت‌ها ایجاد می‌شود. ملانوسیت‌ها، سلول‌هایی هستند که رنگ‌دانه‌های پوست به نام ملانین را تولید می‌کنند. اما اکثر سرطان‌های پوست، غیرملانومایی هستند یعنی ملانوسیت‌ها را درگیر نمی‌کنند. شایع‌ترین نوع آن‌ها سرطان‌های سلول پایه‌ای و سلول سنگفرشی هستند که اگر زود تشخیص داده شوند، تقریباً در همه موارد کاملاً درمان خواهند شد.
اما ملانوما اگر زود تشخیص داده و درمان نشود ممکن است به‌سرعت به مشکلی تبدیل شود که درمان آن دشوارتر است.
عامل آن چیست؟
سرطان پوست وقتی اتفاق می‌افتد که یکی از سه نوع سلولی که پوست را می‌سازند، به‌طور غیرعادی تکثیر شوند. آن‌ها همچنان که بی‌وقفه رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند، ممکن است متازتاز کنند یعنی از طریق سیستم لنفاوی به نواحی دیگر بدن منتقل شوند.
عامل بروز بیشتر سرطان‌های پوست قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش است. وقتی از پوستتان محافظت نمی‌کنید، اشعه فرابنفش خورشید یا سولاریوم ممکن است به دی.ان.ای. پوست آسیب بزند. وقتی دی.ان.ای. تغییر کند، نمی‌تواند رشد سلولی پوست را کنترل کند و منجر به بروز سرطان می‌شود. عوامل متعددی احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند.
چه کسانی بیشتر در خطر هستند؟
عوامل مشترک زیادی در بروز ملانوما و سرطان غیرملانومایی دخالت دارند. برخی قابل کنترل هستند و برخی را نمی‌توان کنترل کرد.
آسیب حاصل از نور خورشید. اگر در گذشته دچار آفتاب‌سوختگی شده‌اید یا زمان‌های بسیار طولانی زیر نور خورشید بوده‌اید، احتمال ابتلا به سرطان‌ها غیرملانومایی و ملانوما در شما افزایش می‌یابد.
پوست، چشمان و موهای روشن. هرچه رنگ‌دانه‌های پوست کمتر باشند، سلول‌ها کمتر در برابر اشعه خطرناک فرابنفش محافظت می‌شوند. بروز سرطان غیرملانومایی در افراد دارای پوست تیره نادر است اما بروز ملانوما بعید نیست.
محل زندگی. زندگی در مناطق گرم یا مرتفع موجب می‌شود که در معرض مقادیر بیشتری از اشعه فرابنفش قرار بگیرید و درنتیجه احتمال بروز ملانوما افزایش می‌یابد.
سن. با گذشت سال‌ها، بیشتر و بیشتر در معرض اشعه آسیب‌زننده فرابنفش قرار می‌گیرید. اکثر سرطان‌های غیرملانومایی در افراد 50 سال به بالا دیده می‌شود.
سابقه سرطان پوست. اگر قبلاً به سرطان غیرملانومایی مبتلا شده باشید، احتمال ابتلای مجدد وجود دارد. اگر فردی در خانواده‌تان مبتلا بوده، احتمال ابتلای شما هم افزایش می‌یابد. در مورد ملانوما هم همین‌طور است. اگر یکی از والدین یا خواهران و برادرانتان مبتلا به ملانوما بوده است، احتمال بروز آن در شما هم افزایش می‌یابد.
جنس. احتمال ابتلا به سرطان غیرملانومایی در مردان بیشتر از زنان است. اما احتمال ابتلای زنان زیر 50 سال به ملانوما بیشتر از مردان زیر 50 سال است.
قرار گرفتن در معرض سموم. کار کردن محیط‌های نزدیک به مواد شیمیایی مانند آرسنیک و قرار گرفتن در معرض اشعه خطرناک، به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد.
داشتن خال. هرچه تعداد خال‌های روی بدن بیشتر باشد، احتمال بروز ملانوما بیشتر است.
سیستم ایمنی ضعیف. اگر در سیستم ایمنی اختلال ایجاد شود، بدن نمی‌تواند با سرطان مقابله کند.
آیا می‌توان از سرطان پوست پیشگیری کرد؟
بهترین اقدام برای پیشگیری از سرطان، محافظت از خود در برابر اشعه آسیب‌زننده خورشید با رعایت موارد زیر است:
- با استفاده از ضدآفتاب از پوستتان محافظت کنید (حداقل 30SPF و مقاوم در برابر UVB و UVA)
محصولات مرتبط:
- لباس‌هایی با بافت محکم بپوشید و کلاه‌هایی با نقاب پهن بر سر بگذارید
- در ساعاتی که نور خورشید شدید است، وارد فضاهای باز نشوید یا در سایه باشید
- در طول مصرف برخی داروها از قرار گرفتن زیر نور خورشید پرهیز کنید
- هرگز سولاریوم نروید
همیشه نمی‌توان از بروز سرطان پیشگیری کرد. اما معاینه منظم پوست می‌تواند به تشخیص زودهنگام آن کمک کند. سرطان هرچه زودتر تشخیص داده شود، راحت‌تر درمان خواهد شد.