با پیگمنتاسیون و انواع اثرات آن بر پوست بدن آشنا شوید
پیگمنتاسیون به معنای رنگ گرفتن پوست است. رنگ پوست فردی که سالم است، عادی است. هنگام بیماری یا جراحت، ممکن است رنگ پوست تیرهتر (هایپرپیگمنتاسیون) یا روشنتر (هایپوپیگمنتاسیون) شود.
هایپرپیگمنتاسیون و پوست
هایپرپیگمنتاسیون در اثر افزایش ملانین مادهای در بدن که رنگ پوست را تعیین میکند (رنگدانه) بروز مییابد. برخی اتفاقات مثل بارداری یا بیماری ادیسون (کاهش فعالیت غده آدرنال) ممکن است موجب افزایش تولید ملانین و هایپرپیگمنتاسیون شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید، علت اصلی هایپرپیگمنتاسیون است و نواحی دچار هایپرپیگمنتاسیون را تیرهتر میکند.
انواع داروها مثل برخی آنتیبیوتیکها، آنتیآریتمیها و داروهای آنتیمالاریا موجب بروز هایپرپیگمنتاسیون میشوند.
ملاسما
یکی از نمونههای هایپرپیگمنتاسیون، ملاسما (که به کلوآسما هم معروف است) است. ویژگی این عارضه بروز لکههای برنزه یا قهوهای روی پوست و بیشتر روی صورت است. ممکن است زنان باردار دچار ملاسما شوند که معمولاً به آن «نقاب بارداری» میگویند؛ اما بروز ملاسما در مردان هم ممکن است. ملاسما معمولاً بعد از بارداری از بین میرود. این عارضه را میتوان با استفاده از برخی کرمها (مثل هیدروکینون) درمان کرد.
اگر دچار ملاسما شدید، سعی کنید زیاد در معرض نور خورشید قرار نگیرید. کلاه لبه پهن سر کنید و همیشه از ضدآفتاب با 30SPF یا بیشتر استفاده کنید زیرا نور خورشید این عارضه را وخیمتر میکند. ضدآفتابهای حاوی مسدودکنندههای فیزیکی زینک اکسید یا تیتانیوم دیاکسید هم جلوی اشعه UVA را که موجب وخامت هایپرپیگمنتاسیون میشود، میگیرند.
قبل از خوددرمانی، با پزشک مشورت کنید.
هایپوپیگمنتاسیون و پوست
هایپوپیگمنتاسیون در اثر کاهش تولید ملانین بروز مییابد. نمونههای هایپوپیگمنتاسیون عبارتند از:
- ویتیلیگو (پیسی): ویتیلیگو، موجب ایجاد لکههای سفید صاف روی پوست میشود. در برخی افراد، این لکهها در سراسر بدن ظاهر میشوند. ویتیلیگو اختلالی خودایمنی است که در آن سلولهای تولیدکننده رنگدانه آسیب میبینند. ویتیلیگو درمان قطعی ندارد اما میتوان راهحلهایی مثل پنهان کردن آن با استفاده از لوازمآرایشی، استفاده از کرمهای کورتیکواستروئید و درمان با اشعه فرابنفش را انتخاب کرد.
- آلبینیسم (زالی): آلبینیسم اختلال ارثی نادری است که در اثر عدم وجود آنزیم تولیدکننده ملانین بروز مییابد. این عارضه موجب میشود که پوست، مو و چشمها هیچ رنگی نداشته باشند. افراد زال دارای ژنی غیرعادی هستند که اجازه نمیدهد بدن ملانین تولید کند. آلبینیسم درمان قطعی ندارد. افراد مبتلا به آلبینیسم باید همیشه از ضدآفتاب استفاده کنند زیرا احتمال ابتلای آنها به سرطان پوست و آسیب دیدن در اثر نور خورشید بیشتر از افراد دیگر است. این اختلال در همه نژادها دیده میشود اما در بین سفیدپوستان بیشتر است.