پیر شدن پوست و عوارض شایع پوستی در میان افراد مسن
با بالا رفتن سن، تغییراتی هم در پوست ایجاد میشود. نحوه پیر شدن پوست به عوامل مختلفی بستگی دارد: سبک زندگی، رژیم غذایی، وراثت و عادات شخصی دیگر (مثل سیگار کشیدن).
قرار گرفتن در معرض نور خورشید علت اصلی آسیب به پوست است. آسیب به پوست در اثر نور خورشید به دلیل اشعه فرابنفش خورشید است که بافت الاستیک (الاستین) پوست را از بین میبرد و موجب کشش، افتادگی، چینوچروک و لکه و گاهی منجر به رشد پیشسرطانی و حتی سرطان پوست میشود.
عوامل دیگری که منجر به پیر شدن پوست میشوند عبارتند از: از بین رفتن بافت چربی بین پوست و ماهیچه (پشتیبانی زیرجلدی)، استرس، جاذبه زمین، حالات روزانه صورت (مثلاً خندیدن و اخم کردن) و چاقی.
تغییرات پوست هنگام بالا رفتن سن عبارتاند از:
- خشک شدن یا زبر شدن پوست
- غدههای خوشخیم مانند کراتوز سبورئیک و چری آنژیوما
- افتادگی پوست صورت خصوصاً در اطراف چشم، گونهها و فک
- نازک شدن یا شفاف شدن پوست
- کبودشدن به دلیل کاهش ویژگی الاستیک
عوارض پوستی شایع میان افراد مسن که در اثر پیر شدن پوست ایجاد میشوند
- چینوچروک: چینوچروک، محسوسترین نشانه پیر شدن پوست است. بروز چینوچروک با تداوم قرار گرفتن در معرض نور خورشید ارتباط دارد. چینوچروک وقتی ایجاد میشود که پوست ویژگی انعطافپذیری خود را از دست بدهد. افراد سیگاری نسبت به غیر سیگاریها چینوچروک بیشتری دارند.
- خطوط حاصل از حالات صورت: این خطوط (که معمولاً با نام «خط خنده» و «خط اخم» شناخته میشوند) زمانی که پوست ویژگی الاستیکش را از دست میدهد، مشخص میشوند (در دهه 40 یا 50 سالگی). معمولاً خطوط افقی روی پیشانی، خطوط عمودی بالای بینی و خطوط منحنی روی شقیقهها، بالای گونه و اطراف لب و چشمها دیده میشوند.
- خشکی و خارش پوست: پوسته و خشک شدن پوست مشکل شایعی در بین بزرگسالان خصوصاً افراد مسن است. از بین رفتن غدد چربی (که پوست را نرم نگه میدارند) علت اصلی خشک شدن پوست است. خشکی و خارش پوست در موارد نادر نشانه دیابت، مشکلات کلیوی یا کبد است.
- سرطان پوست: قرار گرفتن در معرض نور خورشید (اشعه فرابنفش) شایعترین علت پیشسرطانها و سرطان پوست حتی سرطان سلول پایهای یا سرطان سلول سنگفرشی است. به عنوان مثال در کشور آمریکا هر ساله یکمیلیون نفر تا 65 سالگی به سرطان پوست مبتلا میشوند.
- لکههای پیری: «لکههای پیری» لکههای قهوهایرنگی هستند که معمولاً در بزرگسالی روی قسمتهای در معرض نور خورشید (صورت، دستها و روی ساعد و بازو) ظاهر میشوند.
- زخم بستر: زخم بستر، زخمی است که درنتیجه فشار در حالت خوابیده یا نشسته به مدت بسیار طولانی ایجاد میشود. زخم بستر عارضه نسبتاً شایعی است در بین افراد مسنی که خودشان بهراحتی نمیتوانند حرکت کنند. افراد مبتلا به دیابت به دلیل جریان خون ضعیف و بیحسی بیشتر پوست، بیشتر در معرض زخم بستر هستند. غلت زدن و جابجا شدن به جلوگیری از زخم بستر کمک میکند.
عوارض پوستی در افراد مسن چگونه درمان میشوند؟
- چینوچروک: چینوچروک درمان قطعی ندارد اما با استفاده از ترتینوئین (رنووا) میتوان از شدت آنها کاست، خصوصاً چینوچروکی که به دلیل نور خورشید است.
- پوست خشک: بهترین درمان برای پوست خشک، آبرسانی با استفاده منظم از لوسیون است. مرطوبکنندهها با محبوس کردن رطوبت به آبرسانی پوست کمک میکنند. دستگاههای تولید رطوبت هم همین تأثیر را دارند. حمام زیاد موجب تشدید خشکی پوست میشود.
- سرطان پوست: در صورت مشاهده تغییر در خال یا رشد پوست تازه بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه کنید و درصورتیکه احتمال ابتلا به سرطان وجود داشته باشد بافتبرداری انجام خواهد شد.
آیا میتوان از بروز این عوارض پوستی جلوگیری کرد؟
هیچچیزی نمیتواند آسیب ناشی از نور خورشید را از بین ببرد اما گاهی پوست خودش را ترمیم میکند. نکات زیر برای سالم نگهداشتن پوست مفید هستند:
- وقتی در فضای باز هستید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. کرم ضد آفتاب با 30SPF یا بالاتر بیشترین محافظت را از پوست خواهد کرد.
- وقتی در فضای باز هستید، کلاه، بلوز آستینبلند و شلوار بلند بپوشید و عینک آفتابی مقاوم در برابر اشعه فرابنفش به چشم بزنید.
- هرگز از سولاریوم استفاده نکنید.
- مرتباً پوست خود را به دنبال تغییر خال یا رشد پوست معاینه کنید.