پوست خشک و حساس – آشنایی با علائم، علل و راه‌های پیشگیری از آن
خشکی پوست معمولاً خیلی جدی و مهم نیست اما ممکن است ناراحت‌کننده و ناخوشایند باشد.
بیماری جدی خشکی پوست گروهی از اختلالات پوستی به نام پوست فلسی گاهی اوقات بسیار بدشکل و ناراحت‌کننده هستند. خوشبختانه اکثراً پوست خشک و حساس در اثر عوامل محیطی به وجود می‌آید که حداقل تا حدی قابل‌کنترل است. این عوامل عبارتند از: آب‌وهوای گرم و یا سرد، رطوبت کم و حمام با آب داغ.
خودتان می‌توانید کارهای زیادی برای بهبود پوستتان انجام دهید مانند: استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و عدم استفاده از صابون‌های ناملایم و خشک‌کننده. مشکلات مزمن و شدید خشکی پوست باید معاینه توسط متخصص پوست معاینه شوند.
علائم پوست خشک و حساس
خشکی پوست اغلب موقتی است مثلاً ممکن است فقط در فصل زمستان به آن دچار شوید اما گاهی ممکن است مادام‌العمر باشد. علائم و نشانه‌های پوست خشک و حساس به سن، سلامت کلی، محل زندگی، مدت‌زمانی که بیرون از خانه صرف می‌کنید و علت بروز این مشکل بستگی دارد. خشکی پوست به احتمال زیاد موجب بروز یک یا چند نشانه زیر می‌شود:
- احساس کشیدگی و سفتی پوست، به‌خصوص پس از دوش گرفتن، حمام کردن یا شنا کردن
- پوست احساس و ظاهری زبر و زمخت پیدا می‌کند
- خارش (خارش شدید)
- پوسته‌پوسته شدن یا پوست انداختن کم یا زیاد
- خطوط عمیق و یا ترک‌ها
- پوستی کبود و خاکستری
- قرمزی
- ترک‌های عمیق که ممکن است خونریزی کنند
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
اکثراً پوست خشک و حساس به تغییر سبک زندگی و داروهای خانگی واکنش مثبتی نشان می‌دهند. در موارد زیر به دکتر مراجعه کنید:
- علی‌رغم تلاش فراوان، پوستتان بهبود پیدا نمی‌کند
- خشکی پوست با قرمزی همراه است
- خشکی و خارش پوست در خوابتان اختلال ایجاد می‌کنند
- به دلیل خارش دچار زخم باز یا عفونت شده‌اید
- مناطق وسیعی از پوستتان پوسته‌پوسته شده یا پوست انداخته است
علت‌ها
خشکی پوست (خشکی‌زدگی) اغلب دارای علت محیطی است. بعضی از بیماری‌ها نیز می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی روی پوست شما تأثیر بگذارند. علت‌های بالقوه خشکی پوست عبارتند از:
- آب‌وهوا. در فصل زمستان، زمانی که درجه حرارت و رطوبت کاهش می‌یابد، پوست تمایل به خشک شدن دارد. اما اگر در مناطق بیابانی زندگی می‌کنید فصل سال خیلی مهم نیست.
- حرارت. سیستم گرمایش مرکزی، اجاق‌گاز، بخاری و شومینه همه رطوبت را کاهش می‌دهند و موجب خشکی پوستتان می‌شوند.
- حمام و دوش آب داغ. دوش یا حمام طولانی با آب داغ می‌تواند پوستتان را خشک کند. همچنین شنای مکرر مخصوصاً در استخرهایی که حاوی مقادیر زیادی از کلر هستند نیز موجب خشکی پوست می‌شود.
- صابون و شوینده‌های قوی. بسیاری از صابون‌ها، شوینده‌ها و شامپوهای متداول ازآنجایی‌که برای از بین بردن چربی‌ها ساخته شده‌اند، رطوبت پوست را نیز از بین می‌برند.
- سایر عارضه‌های پوستی. افراد مبتلا به عارضه‌های پوستی مانند درماتیت آتوپیک (اگزما) یا پسوریازیس مستعد ابتلا به خشکی پوست هستند.
عوامل پرخطر
هرکسی می‌تواند به خشکی پوست مبتلا شود. اما اگر در شرایط زیر هستید احتمال بیشتری برای ابتلا به این وضعیت وجود دارد:
- 40 سال یا بیشتر دارید. خطر ابتلا به این عارضه پوستی با سن افزایش می‌یابد بیش از 50 درصد از افراد مسن‌تر پوست خشکی دارند.
- در آب‌وهوای خشک، سرد یا کم رطوبت زندگی می‌کنید.
- شغلی دارید که مجبورید دائماً پوستتان را بشویید مانند پرستاری و یا آرایشگری.
- اغلب در استخرهای کلردار شنا می‌کنید.
عوارض
خشکی پوست معمولاً بی‌ضرر است. اما وقتی به‌خوبی از آن مراقبت نشود ممکن است منجر به ابتلا به عارضه‌های زیر شود:
- درماتیت آتوپیک (اگزما). اگر مستعد ابتلا به این بیماری هستید، خشکی بیش از حد می‌تواند باعث فعال شدن این بیماری شود، همچنین باعث ایجاد قرمزی، ترک‌خوردگی و التهاب می‌شود.
- عفونت. خشکی پوست باعث ترک‌خوردگی پوست شده و اجازه می‌دهد باکتری‌ها وارد پوست شده و ایجاد عفونت کنند.
این عوارض بیشتر زمانی رخ می‌دهند که مکانیسم‌های طبیعی حفاظت از پوست به‌شدت در معرض خطر باشند. به‌عنوان مثال، پوستی که به‌شدت خشک باشد در آن ترک‌ها و شکاف‌های عمیقی ایجاد می‌شود که ممکن است خونریزی کنند و راه را برای حمله باکتری‌ها فراهم کنند.
پیشگیری
این نکات را برای جلوگیری از خشک شدن بیش از حد پوست رعایت کنید:
- مرطوب کردن. مرطوب‌کننده با مسدود کردن پوست از دست رفتن آب جلوگیری می‌کند.
- کمتر در آب باشید. در عرض 10 دقیقه و حتی کمتر حمام کنید و دوش بگیرید. آب را خیلی داغ نکنید، فقط گرم کنید. سعی کنید بیش از یک بار در روز حمام نکنید.
- از صابون‌هایی که باعث خشکی می‌شوند دوری کنید. از کرم‌های پاک‌کننده، پاک‌کننده ملایم پوست و ژل بدن‌شوی حاوی مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- در آب‌وهوای سرد تا حد امکان پوستتان را بپوشانید. زمستان موجب خشک شدن پوست می‌شود، پس وقتی بیرون از خانه می‌روید حتماً شال، کلاه و دستکش بپوشید.
- دستکش پلاستیکی بپوشید. اگر مجبور هستید که دست‌هایتان را در آب قرار دهید و یا از پاک‌کننده‌های قوی استفاده کنید، پوشیدن دستکش می‌تواند به محافظت از پوست شما کمک کند.