عوارض پوستی دوران کودکی – کلاه گهواره‌ای، روزئولا و بیماری پنجم
کلاه گهواره‌ای، روزئولا و بیماری پنجم از عوارض پوستی دوران کودکی هستند. در این مطلب علل بروز، راه‌های درمان و پیشگیری از این عوارض را با هم مرور خواهیم کرد.
با عوارض پوستی دوران کودکی آشنا شوید
کلاه گهواره‌ای
کلاه گهواره‌ای (یا درماتیت سبورئیک کودکان) نوعی راش است که با پوسته‌پوسته شدن و قرمز شدن پوست سر نوزاد آغاز می‌شود. این عارضه، عفونی یا واگیر نیست. درماتیت سبورئیک در بین نوزادان شایع است، معمولاً در هفته‌های اول زندگی آغاز می‌شود و به‌تدریج طی چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود. این عارضه معمولاً همراه با خارش یا ایجاد ناراحتی برای نوزاد نیست.
علت بروز کلاه گهواره‌ای چیست؟
علت دقیق بروز این راش مشخص نیست؛ اما گفته می‌شود که پیتیروزپوروم بیضوی (نوعی قارچ) در بروز این عارضه نقش دارد.
کلاه گهواره‌ای چگونه درمان می‌شود؟
موارد خفیف کلاه گهواره‌ای با استفاده از شامپوی ملایم درمان می‌شوند. باید موها را به‌دفعات بیشتری نسبت به قبل بشویید. شستن موها همراه با شانه نرم به از بین بردن پوسته‌ها کمک می‌کند. شامپوهای دارویی (شامپوهای ضدشوره حاوی سولفور و 2% سالیسیلیک اسید هستند) پوسته‌ها را شل می‌کنند اما این شامپوها ممکن است موجب تحریک پوست شوند و باید فقط با مشورت متخصص اطفال استفاده شوند. داروهای دیگر مانند استروئیدهای موضعی هم برای درمان پوسته‌ها و قرمزی تجویز می‌شوند.
چگونه می‌توان از کلاه گهواره‌ای پیشگیری کرد؟
در بسیاری از موارد استفاده مکرر از شامپوی ملایم بچه می‌تواند از بروز دوباره کلاه گهواره‌ای پس از درمان پیشگیری کند. در برخی موارد ممکن است به استفاده از شامپوی دارویی قوی‌تر نیاز باشد اما قبل از استفاده حتماً با پزشک مشورت کنید. این عارضه در اکثر کودکان بیشتر از شش‌ماهگی ادامه پیدا نمی‌کند.
روزئولا
روزئولا یک بیماری ویروسی است که معمولاً کودکان شش‌ماهه تا دوساله به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری معمولاً با چندین روز تب شدید شروع می‌شود و پس از قطع شدن تب با ایجاد راش‌های تخت یا برآمده صورتی-قرمز روی بدن کودک و انتشار آن در تمام بدم ادامه می‌یابد.
علت بروز روزئولا چیست؟
علت بروز روزئولا دو ویروس شایع و کاملاً مرتبط به نام‌های ویروس هرپس انسانی نوع 6 و نوع 7 است. این دو ویروس با ویروس هرپس ساده در یک خانواده هستند. اما ویروس هرپس انسانی نوع 6 و 7 منجر به بروز تب‌خال روی لب و هرپس تناسلی که عامل آن ویروس هرپس ساده است، نمی‌شود. روزئولا به‌شدت واگیر است و از طریق قطرات ریز مایعات مترشح از بینی و گلوی فرد مبتلا منتقل می‌شود. فردی که هنوز علائم بیماری را ندارد معمولاً آن را منتقل می‌کند.
علائم روزئولا چیست؟
در بسیاری از موارد، کودک مبتلا به روزئولا دچار بیماری دستگاه تنفسی فوقانی شده که به مدت سه تا هفت روز با تب شدید (معمولاً بالاتر از 39.5 درجه سانتی‌گراد) همراه می‌شود. در طول این مدت ممکن است کودک ایرادگیر یا تحریک‌پذیر شود، اشتهایش کاهش یابد و غدد لنفاوی گردن یا پشت سرش متورم شوند.
در بسیاری از موارد، تب شدید ناگهان متوقف می‌شود و تقریباً هم‌زمان روی بدن کودک راش ایجاد می‌شود. این راش متشکل از لکه‌های تخت یا برآمده صورتی-قرمز روی بالاتنه است. این لکه‌ها هنگام تماس به رنگ پوست درمی‌آیند. ممکن است اطراف لکه‌های منفرد رنگ روشن‌تر یا «هاله» داشته باشد. معمولاً راش به‌صورت، پاها، بازوها و گردن هم سرایت می‌کند.
روزئولا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک برای تشخیص روزئولا کودک را به‌دقت معاینه می‌کند و سابقه او را می‌پرسد. معمولاً تشخیص روزئولا تا زمانی که تب قطع نشده و راش ظاهر نشده است، قطعی نیست. درنتیجه شاید پزشک آزمایش بگیرد تا مطمئن شود تب در اثر نوع دیگری از عفونت نیست.
روزئولا چگونه درمان می‌شود؟
در بسیاری از موارد، روزئولا به‌غیراز تلاش برای پایین آوردن تب شدید، نیازی به درمان دیگری ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌توانند روزئولا را درمان کنند زیرا عامل آن ویروس است.
استامینوفن (مثل تیلنول) یا ایبوپروفن (مانند ادویل یا موترین) می‌تواند تب کودک را کاهش دهد. به کودک آسپیرین ندهید زیرا استفاده از آسپیرین در چنین مواردی با بروز سندروم ری مرتبط است که موجب ازکارافتادن کبد می‌شود. اسفنج یا حوله خیس خنک کودک را تسکین می‌دهد تا زمانی که تب کاهش پیدا کند. گذاشتن یخ، آب سرد و الکل روی بدن کودک، حمام آب سرد و قرار دادن کودک روبروی پنکه اصلاً توصیه نمی‌شود.
کودک را تشویق کنید تا مایعات رقیق مثل آب با تکه‌های یخ، محلول‌های الکترولیت برای کودکان، سودای زنجبیل یا آب‌گوشت رقیق بنوشد. مایعات خطر کمبود آب را کاهش می‌دهد.
اگر کودک گیج و خواب‌آلوده است و هشیاری اندکی دارد، مایعات نمی‌نوشد یا تبش کاهش نمی‌یابد با پزشک تماس بگیرید.
آیا می‌توان از روزئولا پیشگیری کرد؟
هیچ روش شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از انتشار روزئولا وجود ندارد. این عفونت معمولاً در کودکان دیده می‌شود و موارد بروز آن در بزرگ‌سالان نادر است. بنابراین، تصور می‌شود که قرار گرفتن در معرض روزئولا در دوران کودکی نوعی مصونیت نسبت به این بیماری ایجاد می‌کند. ممکن است دفعات ابتلا به این بیماری بیش از یک‌بار باشد اما این مورد نادر است.
بیماری پنجم
بیماری پنجم، عارضه‌ای به شدت واگیر است که عامل بروز آن پارواویروس انسانی است. این عارضه موجب بروز راش روی صورت می‌شود، انگار گونه‌ها سیلی خورده‌اند.
بیماری پنجم معمولاً در کودکان در سنین مدرسه دیده می‌شود.
بیماری پنجم به‌ندرت به جنین آسیب می‌رساند اما زنان باردار درصورتی‌که در برابر این ویروس مصونیت ندارند، باید تحت نظر باشند.
علت بروز بیماری پنجم چیست؟
ویروس عامل بیماری پنجم از طریق سرفه و عطسه کردن منتقل می‌شود. این بیماری فقط قبل از بروز راش انتقال‌پذیر است.
علائم بیماری پنجم چیست؟
اکثر کودکان مبتلا به بیماری پنجم عموماً به‌غیراز راش علائم دیگری ندارند یا علائم بسیار اندکی دارند. علائم بیماری پنجم عبارتند از:
علائمی شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا مثل سرفه کردن، آبریزش بینی، تب، دردهای عمومی در مفاصل و عضلات، بی‌اشتهایی و تحریک‌پذیری
- راش روس صورت، انگار که گونه‌ها سیلی خورده‌اند؛ این راش دردناک نیست اما گرم است.
- انتشار راش به ران‌ها و بازوها
درد مفاصل گاهی در افراد بزرگ‌سال دیده می‌شود و کمتر در کودکان بروز می‌یابد.
بیماری پنجم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در بسیاری از موارد، پزشک با مشاهده یک راش معمولی حین معاینه می‌تواند بیماری پنجم را تشخیص دهد. جهت اطمینان از تشخیص ممکن است آزمایش خون تجویز شود تا آنتی‌بادی‌های پارواویروس شناسایی شوند.
بیماری پنجم چگونه درمان می‌شود؟
درمانی برای خود بیماری وجود ندارد اما داروهایی مثل تیلنول یا ادویل می‌توانند علائم آن را درمان کنند. افراد مبتلا به بیماری پنجم باید مایعات بسیار زیاد بنوشند تا بدنشان دچار کم‌آبی نشود.
این مطالب را نیز بخوانید: