اگزما یا درماتیت – شناسایی عوامل بروز و راهکارهایی برای بهبود آن – بخش اول
1- شناسایی عوامل اگزما یا درماتیت
آیا متوجه شدهاید که پوستتان خشک، ملتهب و شکسته شده است، بهویژه در ماههای زمستان یا هنگامیکه تحت استرس و فشار بودهاید؟ این شاید اگزما یا درماتیت باشد، عارضهای که موجب خارش، قرمزی و پوستهپوسته شدن پوست میشود. اگزما اغلب درماتیت نامیده میشود و میتواند هر کسی را در هر گروه سنی تحتتأثیر قرار دهد. در حالیکه روشهای خوبی برای درمان اگزما وجود دارد، اما هیچ دارو یا درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
اما چه چیزی باعث بروز اگزما یا درماتیت میشود؟ همه چیزهای روزمره اطراف شما دود سیگار، گرده گیاهان و حتی لباسهایتان میتوانند موجب اگزما شوند. اگزما یا درماتیت یک التهاب تکرارشونده و طولانیمدت پوستی است که در اثر حساسیت به آلرژنها در محیط ایجاد میشود، آلرژنهایی که شاید همین راش را در بقیه موجب نشوند.
2 نوع اگزمای اصلی وجود دارد: آتوپیک و اگزمای تماسی. آتوپیک رایجترین شکل آن است، و با آسم و تب یونجه (رینیت آلرژیک) مرتبط است. اگزمای تماسی در تماس با جسم خارجی با پوست به وجود میآید. اگزمای تماسی میتواند آلرژیک باشد، مثلاً برخی از افراد به نیکل آلرژی دارند و در اثر تماس با سگک کمربند، گوشواره و یا موارد دیگر اگزما میگیرند. شکل دوم اگزمای تماسی تحریککننده است و تا حدی روی همه افراد تأثیر میگذارد. این نوع از اگزما را میتوانید در تماس با چسب زخم، صابونها و مواد شوینده ببینید که معمولاً در دست افراد بالغ پیدا میشود. راشهایی که شبیه اگزما هستند شاید در قسمتهای مختلف بدن دیده شوند. درماتیت سبورئیک بزرگسالان بر روی بزرگسالان بین 20 تا 40 ساله اثر میگذارد و ممکن است از طریق رشد قارچ ایجاد شود. این نوع از اگزما بر روی پوست سر مانند شوره سر خفیف دیده میشود؛ اما میتواند بر روی صورت، گوشها و قفسه سینه نیز به وجود بیاید. درماتیت استاز در پایین پاهای افراد میانسال و کهنسال به وجود میآید که ناشی از گردش خون ضعیف است.
چگونه به اگزما مبتلا میشوید؟ اگزما ژنتیکی است و اکثراً میان افراد فامیل اتفاق میافتد. از نوزادان گرفته تا افراد بزرگسال هرکسی میتواند به اگزما مبتلا شود. در حالیکه ممکن است اگزما بهطور موقتی از بین برود، ولی یک بیماری بلندمدت (مزمن) است که دوباره عود خواهد کرد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان به اگزما مبتلا هستید، با پزشک مشورت کنید. هیچ درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، ولی داروهای تجویزی و غیر تجویزی وجود دارند که ممکن است علائم را از بین ببرند، مانند:
- نرمکنندهها
- استروئیدهای خوراکی
- ایمونوتراپیهای موضعی
- استروئیدهای موضعی
استروئیدهای موضعی و خوراکی برای کاهش التهاب و قرمزی در زمان عود اگزما استفاده قرار میگیرند. بسته به سن، سایز و شدت اگزما در دوزهای متفاوتی تجویز میشوند. ایمونوتراپیهای موضعی موادی هستند که به تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک میکنند و زمانی که اگزما شدید باشد برای مدیریت اگزما از آن استفاده میشود.
علاوه بر درمان، پیشگیری از این بیماری نیز بسیار مهم است. بسیاری از افراد مبتلا به اگزما با استفاده نکردن از صابونهای نامناسب، مواد شیمیایی و دیگر محرکها و با استفاده از کرمها و پمادهای دارویی و مرطوب نگهداشتن پوست، راهی برای تسکین آن پیدا میکنند. نکات دیگری برای پیشگیری از اگزما توصیه میشود:
- استفاده از کرم هیدروکورتیزون غیر تجویزی در نواحی اگزما.
- انتخاب یک صابون ملایم بدون رنگ و رایحه.
- مدیریت کردن استرس و اضطراب.
- دوش آب گرم نه داغ.
- استفاده از داروهای خوراکی آلرژی و ضد خارش.
- استفاده از مرطوبکنندهها 2 بار در روز، مخصوصاً بعد از حمام یا دوش.
- پوشیدن دستکش به هنگام شستن ظرفها.
- پوشیدن دستکشهای نرم در شب برای جلوگیری از خاراندن.
علاوه بر این، شناسایی و دوری کردن از عوامل مؤثر بر اگزما، بخش مهمی از برنامه کلی درمان اگزمای شما است.