ریزش مو چیست و به چه دلایلی ممکن است موی ما دچار ریزش شود؟
مو در همه نقاط پوست رشد می‌کند به غیر از کف دست‌ها و کف پاها، اما بسیاری از موها به حدی نازک هستند که دیده نمی‌شوند. مو از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده که در فولیکول‌های مو در لایه خارجی پوست تولید می‌شود. وقتی فولیکول‌ها سلول‌های جدید مو را تولید می‌کنند، سلول‌های قدیمی با سرعت حدود 15 سانتیمتر در سال به سطح پوست می‌آیند. در واقع مویی که شما می‌بینید رشته‌ای از سلول‌های مرده کراتین است. سر یک انسان عادی حدود 100000 تا 150000 تار مو دارند و روزانه حداکثر ۱۰۰ تار مو را از دست می‌دهد؛ پیدا کردن چند تار مو روی برس نباید شما را نگران کنند.
در هر زمان حدود ۹۰ درصد موها روی سر افراد رشد می‌کنند. حرفه‌ای کول چرخه زندگی خودش را دارند که تحت تأثیر سن، بیماری و عوامل دیگر است. این چرخه زندگی به سه مرحله تقسیم می‌شود:
- آناژن – رشد فعال مو بین ۲ تا ۶ سال طول می‌کشد.
- کاتاژن – رشد انتقالی مو که دو تا سه هفته طول می‌کشد.
- تلوژن – مرحله استراحت که حدود ۲ تا ۳ ماه طول می‌کشد؛ در پایان مرحله استراحت مو می‌ریزد و موی جدید جایگزین آن می‌شود و چرخهٔ رشد دوباره آغاز می‌شود.
با افزایش سن سرعت رشد مو کاهش میابد.
ریزش مو (آلوپسی یا طاسی منطقه‌ای) انواع مختلفی دارد:
- آلوپسی اینولوشنال عارضه‌ای طبیعی است که در آن موها به‌تدریج و با افزایش سن نازک می‌شوند. فولیکول‌های بیشتری وارد مرحله استراحت می‌شوند و موهای باقیمانده کوتاه‌تر و کمتر می‌شوند.
- آلوپسی آندروژنیک، عارضه ژنتیکی است که هم در مردان و هم در زنان دیده می‌شود. این عارضه در مردان طاسی با الگوی مردانه نام دارد و ممکن است از دوران نوجوانی یا در دوران بیست‌سالگی شروع شود. ویژگی این عارضه پس رفتن رستنگاه مو و از بین رفتن تدریجی موهای تاج سر و جلوی سر است. این عارضه در زنان کچل‌ای با الگوی زنانه نام دارد و زنان تا قبل از چهل‌سالگی یا بیشتر نازک شدن موهایشان را تجربه نمی‌کنند. کل موهای زنان در کل سر نازک می‌شود و ریزش موی شدید در تاج سر پیدا می‌کنند.
- آلوپسی آرهآتا (طاسی منطقه‌ای) معمولاً به‌صورت ناگهانی شروع می‌شود و یک ناحیه از موها در کودکان و جوانان به‌کلی می‌ریزد. عارضه می‌توانند موجب طاسی کامل شود (آلوپسی توتالیس). اما در ۹۰ درصد موارد این عارضه، طی چند سال بعد موها دوباره رشد می‌کنند
- آلوپسی یونیورسالیس موجب ریزش کل موهای بدن از جمله ابروها و مژه‌ها و موی آلت تناسلی می‌شود.
- تریکوتیلومانیا (اختلال مو کنی) اکثراً در کودکان دیده می‌شود و یک نوع اختلال روانی است که در آن فرد موهای خود را می‌کند.
- تلوژن افلویوم، نازک شدن موقت موهای سر است که به دلیل تغییر در رشد چرخه موها ایجاد می‌شود. مقدار بسیار زیادی از موها هم‌زمان، وارد مرحله استراحت می‌شوند که موجب ریزش مو و نازک شدن موها می‌شود.
- آلوپسی زخمی، منجر به ریزش دائمی مو می‌شود. عارضه‌های التهابی پوست (سلولیت، فولیکولیت، آکنه) و اختلالات پوستی دیگر (مثل برخی اشکال لوپوس و لیکن پلان) معمولاً منجر به بروز زخم‌هایی می‌شود که موها قابلیت احیای خود را از دست بدهند. برس‌های داغ و کشیدن مو هنگام فر کردن می‌تواند موجب ریزش دائمی مو شود.
علت ریزش مو چیست؟
- هورمون‌ها، مثلاً سطح غیرعادی آندروژن (هم زنان و هم مردان معمولاً هورمون‌های مردانه را تولید می‌کنند)
- ژن‌ها، هم از جانب مادر و هم پدر بر استعداد طاسی با الگوی مردانه یا زنانه تأثیر می‌گذارند.
- استرس، بیماری و زایمان هم موجب ریزش موقتی مو می‌شوند. قارچ پوستی هم موجب ریزش مو می‌شود.
- داروها، مانند داروهای شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان به کار می‌روند، رقیق‌کننده‌های خون، مسدودکننده‌های بتا-آدرنرژیک که برای کنترل فشارخون استفاده می‌شوند و قرص‌های پیشگیری از بارداری موجب ریزش موقت مو می‌شوند.
- سوختگی‌ها، جراحات و اشعه ایکس می‌تواند موجب ریزش موقت مو شود. در این موارد، رشد عادی مو معمولاً پس از بهبودی جراحت بازمی‌گردد مگر اینکه جای زخم باقی بماند که در این صورت موها هرگز رشد نخواهند کرد.
- بیماری خودایمنی هم می‌تواند منجر به بروز آلوپسی آرهآتا شود. در آلوپسی آرهآتا، سیستم ایمنی به دلایل نامشخص بیش‌ازحد فعال می‌شود و بر فولیکول‌های مو تأثیر می‌گذارد. موهای اکثر افرادی که دچار آلوپسی آرهآتا هستند، دوباره رشد خواهد کرد اما در ابتدا بسیار نازک و روشن‌تر از رنگ عادی است.
- اقدامات زیبایی مثل زیاد شامپو کردن موها، اقدامات دائمی، دکلره و رنگ کردن موها از طریق ضعیف و شکننده کردن موها موجب نازک شدن آن‌ها می‌شوند. محکم بافتن موها، استفاده از فر کننده‌های داغ و فروبردن سنجاق‌سر در موهایی که فر ریز دارند موجب آسیب دیدن و شکنندگی موها می‌شود. اما این اقدامات منجر به طاسی نمی‌شوند. در اکثر موارد، درصورتی‌که عامل مشکل‌ساز از بین برود، موها دوباره رشد خواهند کرد اما آسیب شدید به موها یا پوست سر گاهی موجب طاسی منطقه‌ای دائمی می‌شود.
- بیماری‌ها. بیماری تیروئید، لوپوس، دیابت، کمبود آهن، اختلالات خوردن و کم‌خونی منجر به ریزش مو می‌شوند. در اکثر موارد وقتی عارضه اصلی درمان می‌شود، موها دوباره رشد می‌کنند مگر در صورت وجود زخم در برخی اشکال لوپوس، لیکن پلان یا اختلالات فولیکولی.
- رژیم غذایی. رژیم غذایی با پروتئین کم یا رژیم غذایی سخت بسیار کم‌کالری هم می‌تواند موجب ریزش موقتی مو شود.
این مطالب را نیز بخوانید: