آیا با ساختار پوست خود و نحوه‌ی عملکرد آن آشنایی کافی دارید؟
پوست بزرگ‌ترین عضو بدن است که از اجزای مختلفی چون آب، پروتئین، چربی و مواد شیمیایی و معدنی مختلفی ساخته شده است. اگر اندامی متوسط داشته باشید، پوستتان حدود 2.7 کیلوگرم از وزن بدنتان را تشکیل می‌دهد. وظیفه آن بسیار حیاتی و مهم است: حفاظت از شما در برابر عفونت‌ها و میکروب‌ها. پوست در طول عمرتان مدام در حال تغییرات مثبت و منفی است. درواقع، پوست حدوداً هر 27 روز خود را بازسازی می‌کند. مراقبت صحیح از این عضو بدن برای حفظ سلامتی و حیات آن ضروری است.
چگونه پوستمان را سالم نگه داریم؟
- شستشوی دقیق. دو بار در روز باید انجام شود. هنگام شب و قبل از خوابیدن حتماً کل آرایش خود را پاک کرده و پوستتان را به‌خوبی تمیز کنید.
- از صابون ملایم بدون بو استفاده کنید.
- تغذیه متعادل داشته باشید.
- پوستتان را مرطوب کنید حتی اگر پوستتان چرب است. مرطوب کننده‌های بسیاری در بازار وجود دارند که چرب نیستند.
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. این کار احتمالاً مهم‌ترین کاری است که برای پوستتان باید انجام دهید. حتی در زمستان و روزهای ابری هم باید هرروز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید حتی اگر زیاد در محیط بیرون نیستید. کرم ضد آفتابی را انتخاب کنید که روی آن نوشته شده «چندمنظوره» یا «محافظت در برابر UVA و UVB) و SPF آن 30 یا بالاتر است. حضورتان را زیر نور خورشید خصوصاً بین ساعات 10 صبح تا 2 بعدازظهر محدود کنید و لباس‌های محافظ مانند بلوز آستین‌بلند، شلوار بلند و کلاه دارای لبه پهن بپوشید.
در طول زندگی باید به همه بخش‌های پوستتان رسیدگی کنید. پوستتان را بررسی کنید تا اگر تغییری مثل لکه‌ها یا خال‌های مختلف که ممکن است نشانه سرطان پوست باشند، در آن ایجاد شد، متوجه شوید. هر نگرانی یا پرسشی داشتید با پزشک مطرح کنید.
عملکرد پوستمان چگونه است؟
بخش‌های متعدد پوست، نام‌های پزشکی خاص خود را دارند. در ادامه معنای هر یک را شرح خواهیم داد.
استراتوم کورنئوم: لایه خارجی پوست مرده
استراتوم کورنئوم شامل سلول‌های پوست مرده‌ای است که قبلاً در اپیدرمیس بودند. استفاده از اسکراب‌های صورت و برخی دیگر از محصولات پوستی، این لایه را از بین می‌برد یا نازک می‌کند.
اپیدرمیس: لایه خارجی پوست
اپیدرمیس، نازک‌ترین لایه پوست است که مسئول حفاظت از آن در برابر محیط خشن زندگی است. اپیدرمیس چهار لایه دارد: استراتوم جرمیناتیووم، استراتوم اسپینوسوم، استراتوم گرانولوسوم و استراتوم لوسیدوم. اپیدرمیس میزبان انواع مختلف سلول‌ها هم هست: کراتینوسیت‌ها، ملانوسیت‌ها و لانگرهان‌ها. کراتینوسیت‌ها پروتئینی به نام کراتین تولید می‌کنند که جزء اصلی اپیدرمیس است. ملانوسیت‌ها رنگ‌دانه‌های پوست را که ملانین نام دارند، تولید می‌کنند. لانگرهان‌ها از ورود مواد خارجی به درون پوست جلوگیری می‌کنند.
درمیس: لایه میانی پوست
این لایه‌ای است که چین‌وچروک‌ها در آن ایجاد می‌شود. درمیس ترکیب پیچیده‌ای از رگ‌های خونی، فولیکول‌های مو و غدد چربی است. کلاژن و الاستین دو پروتئین ضروری برای سلامت پوست‌اند چراکه عامل محافظ و ارتجاع آن هستند. این لایه شامل عصب‌هایی است که درد، تماس و دما را حس می‌کنند.
سابکوتیس: لایه چربی پوست
کاهش بافت‌های این لایه موجب چین‌وچروک و افتادگی پوستتان می‌شود. این لایه میزبان غدد تعریق، بافت چربی و بافت همبند سست است. سابکوتیس مسئول حفظ گرمای بدن و محافظ اعضای حیاتی داخلی است.
کلاژن
کلاژن در لایه درمیس قرار دارد و پروتئینی است که 75% حجم پوستمان را تشکیل می‌دهد. کلاژن آبشار جوانی هم هست. کلاژن وظیفه از بین بردن چین‌وچروک‌ها و خطوط روی پوست را دارد. با گذشت زمان، عوامل محیطی و افزایش سن موجب می‌شوند که بدن توانایی تولید کلاژن را از دست بدهد و کلاژن‌های موجود در پوست هم از بین بروند.
الاستین
با شنیدن واژه الاستین به یاد قابلیت ارتجاعی پوستتان بیفتید. این پروتئین به همراه کلاژن در درمیس یافت می‌شود و مسئول حفظ چهارچوب و حفاظت از پوست و اعضای بدن است. الاستین هم مانند کلاژن با گذر زمان تحت تأثیر عوامل طبیعی قرار می‌گیرد. کاهش سطح این پروتئین در بدن موجب چین‌وچروک و افتادگی پوست می‌شود.
کراتین
کراتین قوی‌ترین پروتئین در پوست، مو و ناخن‌هاست که موجب استحکام آن‌ها می‌شود.