با انواع راش پوستی شایع، نحوه‌ی تشخیص و راه‌های درمان آن‌ها آشنا شوید
راش پوستی هرگونه تغییر غیرطبیعی در رنگ یا بافت پوست است. راش پوستی معمولاً در اثر التهاب پوستی ایجاد می‌شود که علل مختلفی دارد.
راش‌ها انواع مختلفی دارند ازجمله، اگزما، گرانولوم حلقوی، لیکن پلان (خزه پوستی) و پیتیریازیس روزه‌آ (جوش پولکی).
انواع راش پوستی شایع
اگزما و پوست
اگزما اصطلاحی عمومی برای توصیف عوارض متعدد پوستی ازجمله التهاب، قرمزی، پوسته‌پوسته شدن و خارش است. اگزما نوعی عارضه پوستی شایع است و یکی از شایع‌ترین اشکال آن، درماتیت آتوپیک (یا اگزمای آتوپیک) است.
اگزما در افراد بزرگ‌سال یا کودکان دیده می‌شود. این عارضه مسری نیست.
علت بروز اگزمای آتوپیک چیست؟
علت بروز اگزما مشخص نیست اما این عارضه معمولاً در افرادی دیده می‌شود که تاریخچه خانوادگی آلرژی دارند. بسیاری از افرادی که دچار اگزما هستند مبتلا به تب یونجه و یا آسم هم هستند یا عضو یا اعضایی از خانواده‌شان مبتلا هستند.برخی عوامل محرک یا تشدیدکننده اگزما هستند اما هیچ‌یک از آن‌ها علت بروز آن نیستند. محرک‌های اگزما عبارتند از: استرس، تحریک‌کننده‌های پوستی (مثل صابون، محصولات مراقبت از پوست یا برخی پارچه‌ها)، مواد آلرژی‌زا و آب‌وهوا و محیط.
اگزمای آتوپیک چه علائمی دارد؟
ظاهر اگزما در افراد متفاوت است. اگزما در بزرگ‌سالان معمولاً روی دست‌ها و آرنج‌ها، و نقاطی که خم می‌شوند مانند داخل آرنج‌ها و پشت زانوها ظاهر می‌شود. اگزما در کودکان معمولاً روی آرنج‌ها، زانوها، صورت، گردن و پوست سر دیده می‌شود. نشانه‌ها و علائم اگزمای آتوپیک عبارتند از:
- خارش
- قرمزی پوست
- پوست خشک، پوسته‌پوسته یا کبره‌بسته که شاید در اثر خاراندن طولانی‌مدت کلفت و چرمی شود
- ایجاد تاول‌های کوچک آبدار که با خاراندن می‌ترکند
- عفونت نقاطی از پوست که شکاف برداشته است
اگزمای آتوپیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگزمای آتوپیک معمولاً با آنالیز تاریخچه علائم فرد و معاینه پوست تشخیص داده می‌شود. شاید پزشک ناحیه پوسته‌پوسته‌شده یا کبره‌بسته را آزمایش کند تا از عدم ابتلا به بیماری‌های یا عفونت‌های پوستی دیگر مطمئن شود.
اگزمای آتوپیک چگونه درمان می‌شود؟
اگزمای آتوپیک را می‌توان با دارو، و کرم‌ها و روغن‌های بدون نسخه حاوی آستروئید هیدروکورتیزون (مثل کورتیزون-10، کورت-اید، درمارست اگزما، نئوزپورین اگزما) درمان کرد. این محصولات ممکن است به کنترل خارش، ورم و قرمز شدن پوست در اثر اگزما کمک کنند. کرم‌ها، قرص‌ها و آمپول‌های کورتیزون که فقط با نسخه پزشک در دسترس هستند هم برای درمان موارد وخیم اگزما استفاده می‌شوند.
برای افرادی که دچار اگزمای خفیف و متوسط هستند، تعدیل‌کننده‌های موضعی سیستم ایمنی (TIMها) مناسب هستند. TIMها ازجمله محصولات برندهای پروتاپیک و الیدل با تغییر واکنش ایمنی بدن نسبت به مواد آلرژی‌زا، از اگزما جلوگیری می‌کنند. اما در سال 2005، سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده از پزشکان خواست که الیدل و پروتاپیک را بااحتیاط تجویز کنند زیرا نگرانی‌هایی در مورد سرطان‌زا بودن آن‌ها وجود دارد. روی بسته‌بندی این دو دارو، هشدار «کادر مشکی» سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده چاپ شده تا پزشکان و بیماران را از این خطرات بالقوه آگاه کند. داخل این کادر هشداردهنده به پزشکان توصیه شده که فقط پس از عدم موفقیت درمان‌های موجود دیگر از الیدل و پروتاپیک برای مدتی کوتاه برای بزرگ‌سالان و کودکان بالای دو سال استفاده شود.
داروهای دیگری که برای بیماران دچار اگزما تجویز می‌شوند عبارتند از: آنتی‌بیوتیک‌ها (برای درمان عفونت پوست) و آنتی‌هیستامین‌ها (برای کنترل خارش).
نوردرمانی روشی دیگر است که به برخی افراد دچار اگزما کمک می‌کند. امواج اشعه فرابنفش نور خورشید به بهبود برخی عوارض پوستی ازجمله اگزما کمک می‌کند. در نوردرمانی، از چراغ‌های مخصوصی که نور فرابنفش A یا B را ساتع می‌کنند برای درمان اگزمای حاد استفاده می‌شود.
خطرات نوردرمانی شامل سوختگی (معمولاً شبیه به آفتاب‌سوختگی ملایم)، خشکی پوست، خارش، لکه و احتمال پیری زودرس پوست است. پزشک برای کاهش خطرات اقداماتی انجام خواهد داد.
آیا اگزمای آتوپیک قابل است؟
در حال حاضر استراتژی مؤثری برای پیشگیری از اگزمای آتوپیک وجود ندارد اما می‌توان علائم آن را بهبود بخشید. برای بهبود علائم اگزما اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- کاهش استرس
- عدم استفاده از مواد شیمیایی و اشیایی که محرک خارش پوست هستند مانند لباس‌های پشمی، صابون‌ها، شوینده‌ها و حلال‌های قوی
- استفاده منظم از مرطوب‌کننده
- پرهیز از تغییرات ناگهانی در دما یا رطوبت
- پرهیز از موقعیت‌هایی که موجب تعریق می‌شود و پرهیز از گرم کردن بیش‌ازحد محیط
گرانولوم حلقوی و پوست
گرانولوم حلقوی، عارضه پوستی مزمنی است که به شکل راش پوستی دایره‌ای شکل همراه با برآمدگی (سفت‌دانه) قرمز دیده می‌شود.
معمولاً این عارضه در کودکان و جوانان دیده می‌شود. گرانولوم حلقوی در بین دختران کمی شایع‌تر است و معمولاً در افرادی دیده می‌شود که مشکل سلامت دیگری ندارند.
علت بروز گرانولوم حلقوی چیست؟
علت بروز گرانولوم حلقوی مشخص نیست.
گرانولوم حلقوی چه علائمی دارد؟
افرادی که دچار گرانولوم حلقوی هستند معمولاً متوجه حلقه برآمدگی‌های کوچک و سفت پشت ساعدها، دست‌ها یا پاها می‌شوند. در برخی موارد بیش از یک حلقه دیده می‌شود. این راش پوستی ممکن است کمی خارش داشته باشد.
گرانولوم حلقوی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ممکن است پزشک برای تشخیص این عارضه از روش بافت‌برداری پوستی استفاده کند.
گرانولوم حلقوی چگونه درمان می‌شود؟
معمولاً گرانولوم حلقوی نیازی به درمان ندارد مگر به دلایل زیبایی. بر برخی موارد می‌توان برای از بین بردن برآمدگی‌ها از کرم‌ها یا روغن‌های آستروئید استفاده کرد. برخی پزشکان این ضایعات را با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می‌کنند یا آستروئید را مستقیماً به حلقه‌های برآمدگی تزریق می‌کنند. در موارد حاد می‌توان از نوردرمانی با اشعه فرابنفش یا داروهای خوراکی استفاده کرد.
لیکن پلان و پوست
لیکن پلان عارضه پوستی شایعی است که موجب بروز برآمدگی‌های مسطح براقی که معمولاً شکلی زاویه‌دار دارند و قرمز-بنفش هستند، می‌شود. لیکن پلان ممکن است روی هر قسمت از پوست ظاهر شود اما معمولاً داخل مچ‌ها و زانوها، پایین پاها، کمر و گردن دیده می‌شود. برخی افراد داخل دهان، ناحیه تناسلی، موها و ناخن‌ها هم دچار این عارضه می‌شوند. گاهی مجموعه کلفتی از برآمدگی‌ها خصوصاً روی ساق پاها بروز پیدا می‌کند.
لیکن پلان معمولاً در بزرگ‌سالان 30 تا 70 سال دیده می‌شود. این عارضه در بین افراد بسیار جوان یا مسن شایع نیست.
علت بروز لیکن پلان چیست؟
در بسیاری از موارد علت بروز لیکن پلان مشخص نیست. اما در برخی موارد، با عفونت هپاتیت سی. ارتباط دارد.
گاهی واکنش آلرژیک به داروهای فشارخون، قلب و آرتروز به‌صورت راش‌های لیکن پلان بروز می‌یابد. لیکن پلان، مسری نیست.
لیکن پلان چه علائمی دارد؟
نشانه‌ها و علائم این عارضه عبارتند از: برآمدگی‌های مسطح براق که به رنگ بنفش یا قرمز-بنفش هستند. لیکن پلان اگر روی پوست سر ظاهر شود موجب ریزش مو می‌شود. لیکن پلان ناخن‌ها موجب شکننده شدن آن‌ها می‌شود.
لیکن پلان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک، لیکن پلان را با ظاهر متمایز یا بافت‌برداری پوست تشخیص می‌دهد. در روش بافت‌برداری پوست، تکه بسیار کوچکی از پوست از قسمت عارضه برداشته می‌شود و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
لیکن پلان چگونه درمان می‌شود؟
باوجوداینکه لیکن پلان درمان قطعی ندارد اما می‌توان علائم آن را با استفاده از محصولات ضدخارش مثل آنتی‌هیستامین‌ها (مثلاً بنادریل یا دیفن‌هیدرامین) درمان کرد. اگر لیکن پلان تنها قسمت کمی از بدن را تحت تأثیر قرار داده است می‌توان کرم‌های درمانی روی آن قسمت مالید. در موارد حادتر داروهایی چون تزریق آستروئید، پردنیزون یا داروهای کاهش‌دهنده فعالیت سیستم ایمنی یا رتینوئیدها تجویز می‌شوند.
درمان دیگر لیکن پلان، پرتودرمانی است. برای انتخاب بهترین درمان برای خودتان با پزشک مشورت کنید.
پیتیریازیس روزه‌آ و پوست
پیتیریازیس روزه‌آ، رأس پوستی شایعی است که معمولاً خفیف است. این عارضه معمولاً با پدیدار شدن لکه صورتی پوسته‌پوسته بزرگی روی پوست قفسه سینه یا کمر شروع می‌شود. این لکه‌های صورتی معمولاً بیشتر می‌شوند. خارش، قرمزی و التهاب پوست هم ایجاد می‌شود. تعداد و اندازه این نقاط متفاوت است.
علت بروز پیتیریازیس روزه‌آ چیست؟
علت بروز پیتیریازیس روزه‌آ مشخص نیست. اما شواهدی وجود دارد مبنی بر ویروسی بودن آن زیرا این راش پوستی شبیه بیماری‌های ویروسی است. به نظر نمی‌رسد که این راش پوستی فردبه‌فرد منتقل شود.
پیتیریازیس روزه‌آ چه علائمی دارد؟
علائم اولیه پیتیریازیس روزه‌آ عبارتند از: ناحیه‌ای بزرگ، پوسته‌پوسته و صورتی از پوست که وسیع می‌شود. نواحی دچار این عارضه همراه با خارش هستند و ممکن است قرمز و ملتهب باشند. پیتیریازیس روزه‌آ معمولاً روی کمر، گردن، قفسه سینه، شکم، بازوها و پاها دیده می‌شود اما در افراد متفاوت است.
پیتیریازیس روزه‌آ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولاً با نگاه کردن می‌تواند این عارضه را تشخیص دهد. او ممکن است برای اطمینان از اینکه شما دچار بیماری پوستی دیگری نیستید، آزمایش خون تجویز کند، پوست را خراش دهد یا بافت‌برداری پوست انجام دهد.
پیتیریازیس روزه‌آ چگونه درمان می‌شود؟
در موارد خفیف پیتیریازیس روزه‌آ نیازی به درمان نیست و حتی موارد حادتر هم معمولاً بدون درمان از بین می‌روند. آنتی‌هیستامین‌های خوراکی (مانند بنادریل یا دیفن‌هیدرامین) می‌توانند خارش را تسکین دهند.
زخم‌ها با قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه فرابنفش از بین می‌روند. اما نباید بیش‌ازحد در معرض نور خورشید باشید. در بسیاری از موارد این عارضه بین 6 تا 12 هفته از بین می‌رود.
این مطالب را نیز بخوانید: